Posts Tagged: denbosch

Het toeval bracht ze samen. Ongeveer twee jaar geleden is Lara Verstappen (31) samen met haar compagnon Linda gestart met Mieters Coffee + Vintage, officieel geopend in augustus 2015. “Ik wil gewoon doen wat ik leuk vind, dat vind ik het allerbelangrijkste.”

—

Mieters coffee + vintage is gevestigd in een pand aan de Vughterstraat, de leukste straat van het centrum van ’s-Hertogenbosch volgens Lara Verstappen, mede oprichter/eigenaar van Mieters. Fotograaf Evita en ik ontmoeten haar in de vintage winkel/espressobar. De inrichting is veelal zelf gedaan. “Die bar bestaat helemaal uit losse latjes, ik heb twee weken lang latjes geschuurd en gelijmd. Deze vloer is van papier met acht lagen trappenlak, ik heb nog steeds last van mijn knieën. Alles wat je ziet hebben we zelf gemaakt of uitgezocht en dan opgehaald.”

De ramen naar de binnentuin staan open. Er hangen prijskaartjes aan boompjes, plantjes en allerlei tuinartikelen. “We hebben alles in de tuin achterlijk hoog geprijsd: de boom kost 1.000 euro, de stoelen 250. We willen er niet vanaf, maar we moeten dit doen, zodat de tuin geldt als winkelruimte. Op deze manier is de toegang voor bezoekers legaal, ook al hebben we geen terrasvergunning, waar we stom genoeg niet voor in aanmerking komen.”

Dit is niet de eerste keer dat er gedoe is met vergunningen. Eind 2014 is Mieters uit de Kruisstraat (waar ze zijn begonnen als pop-up store) vertrokken omdat er geen horecavergunning werd verstrekt door de gemeente. Lara en ik gaan zitten aan de zelf ontworpen tafels en ze vertelt hoe dat is gegaan. “Op 1 januari 2015 moesten we akkoord geven voor vijf jaar huur. We waren al een aantal maanden aan het opbouwen met een businessplan en crowdfunding toen we te horen kregen dat er toch geen horeca vergunning zouden worden verstrekt. Ik zo: Fackkk. Op drank kun je gewoon een hoop geld verdienen en zonder die extra inkomsten wil je je niet voor vijf jaar aan iets committen zonder te weten wat het gaat doen. De huur van het pand was daarbij erg hoog, dus we durfden het daar gewoon echt niet aan. We hebben dan ook besloten de afwijzing niet aan te vechten. De 20.000 euro van de crowfunding hebben we terug moeten laten vloeien, omdat het was verkregen op basis van het plan en pand in de Kruisstraat. Ik vond het crowdfunden trouwens sowieso al lastig om te doen; ik voelde me erg bezwaard en schuldig tegenover mijn vrienden en iedereen die geld had gedoneerd.”

“Als ik jou zo hoor, is ondernemen best pittig. Er zit wel veel bloed, zweet en tranen in jullie zaak.” “Heel veel, maar ik vind het supervet dat ik bijvoorbeeld kan zeggen: dat plafond heb ik zelf dicht gestuukt. Er zit heel veel liefde in de zaak. Iedere dag dat ik hier binnenkom denk ik: oh kei leuk! Iedereen is zo enthousiast, zelfs de gemeente! Ik kan hier iedere dag bezig zijn met mijn passie.”

“Kom je uit de horeca?” “Na mijn opleiding vrijetijdsmanagement ben ik gaan werken bij Inspire Coffee Company in Breda, terwijl ik toen zelf niet eens koffie dronk; ik wist niet eens het verschil tussen een latte macchiato en een cappuccino! Vrienden waren altijd aan het janken dat ze bij mij thuis geen koffie kregen, haha. Maar bij Inspire was de sfeer heel leuk en gezellig. Drie weken na m’n eerste werkdag was ik bedrijfsleider, ik heb echt een toptijd daar gehad. Het werk is natuurlijk geen hogere wiskunde als je uit de horeca komt en na paar jaar dacht ik: ik heb de beste leerschool gehad, dit kunstje kan ik zelf ook.”

“En toen kwam je Linda tegen…” “Ja. Ik zit bij de zeeverkennersgroep op de Ertveldplas, waar ik vroeger veel zeilles heb gegeven aan kinderen. Ik ben dus nog steeds betrokken bij de club… Of, eigenlijk ga ik er alleen maar bier drinken, haha! Twee jaar geleden in de zomer was er een ouderdag in Friesland, waar ik elk jaar naar toe ga. En toevallig ging Linda ook mee, want ze wilde staflid worden bij de zeeverkenners. Dus zaten we daar met dertig graden in de auto richting fokking Sneek te beppen over een het beginnen van eigen zaak. Linda had al een soort van winkeltje aan huis, met superveel kleding en een groot netwerk en ik had superveel verstand van koffie. Toen is het idee ontstaan. We besloten af te spreken zodra we terug in Den Bosch zouden zijn. Vanaf toen is het heel snel gegaan. Op de een of andere manier waren we er ook zo uit, het klikt gewoon.”

“Het is wel speciaal als je iemand vindt waarbij het zo goed klikt.” “Heel bizar. Zakelijk gaan we echt supergoed, we voelen elkaar zo goed aan. Privé is het af en toe zwaar, omdat zo’n heftige dingen met elkaar meemaakt. We zien elkaar veel, zeker bij de opstart. Je bent twenty-four-seven met elkaar in contact. Op een bepaald moment is dat gewoon niet meer leuk, maar dat is niets persoonlijks. Dat zou ik met iedereen hebben.”

Evita, die ondertussen een mooie plek aan het zoeken is voor de foto, breekt in als een soort van tafeldame: “Is het aan te raden om zo onbevangen met iemand ergens in te stappen?” “Ik ben superblij dat ik het met iemand heb kunnen delen, want het is allemaal best wel heftig. Zeker voor ‘n eerste keer zou ik anderen adviseren om het niet alleen te doen. Zonder Linda was het mij niet gelukt.”

Evita: “Alsof je je grote liefde hebt ontmoet, maar dan zakelijk!” “Jaaa.”

“Hebben jullie veel aan promotie gedaan?” “Via Social Deal organiseren we nu een sapjesproeverij en in de winter doen we een koffieproeverij. Dat is heel leuk, zo krijgen we toch weer vreemden over de vloer, mensen die enthousiast zijn en weer terug komen. Wat toch echt het beste werkt is mond-tot-mondreclame.”

“En hoe werkt de combinatie koffie en vintage, helpt dat elkaar?” “Het gebeurt veel dat mensen koffie komen drinken en dan door de rekken gaan of mensen die een jurk willen, de appeltaart zien staan en denken: Hé, daar heb ik ook wel zin in! Ook stelletjes: de man gaat een espresso drinken met een krant erbij en de vrouw gaat lekker haar gang bij de kleding. Het is wel grappig, dat als je naar de omzet kijkt, dat het gelijk op gaat. Linda en ik runnen de winkel ook om en om, de klandizie is nog niet giga, dus het is te behappen in je eentje. Ik doe de drukke dagen, dat vind ik het aller-leukst, en de Linda de wat rustigere dagen, zodat ze ook bijvoorbeeld kledingreparaties kan doen.”

“Jullie hebben dan ook elkaars professie moeten leren, omdat je allebei alleen in de winkel staat.” “Ik weet ondertussen een hoop over vintagekleding, waar ik eerst geen flauw benul van had en Linda kan inmiddels net zo goed cappuccino’s maken als ik.”

“Liggen er nog leuke ideeën op de plank om jullie onderneming te laten groeien?” “Toen we nog met de horecavergunning bezig waren, hadden we het idee voor een cultuurpodium, daar zijn er gewoon te weinig van in Den Bosch. Dat willen we eigenlijk nog steeds, maar het is natuurlijk weer kak met die vergunningen. Dus gaan we in juli beginnen met een poëzie project. Je koffie krijg je hier geserveerd op een dienblaadje en in plaats van een standaard lelijke ordinaire truttige papieren onderzetter gebruiken wij een bladzijde gescheurd uit een random boek. Heel veel mensen snappen dat niet.”

“Ik snapte het ook niet.” “En daarom dachten we: we moeten hier iets mee. Nu gaan we er gedichtjes op laten drukken, zodat mensen er wel iets mee kunnen. We hebben al heel veel aanmeldingen van dichters.”

Evita: “Ik had een keer een heel mooi stuk uit een erotisch boek, echt te gek!” “Haha, we hadden van de zomer een heel vunzig boek. Op een gegeven moment hadden we een wat ouder echtpaar, waarvan de man met een rode boei keihard aan het lachen was en de vrouw een beetje boos werd! Dat vind ik genieten, als er zoiets gebeurt.”

“Heb je nog genoeg vrije tijd naast Mieters?” “Nu we onze openingstijden hebben ingekort, gelukkig wel. Ik ben gewend om harder te werken! Het mag wel iets drukker worden, maar het hoeft geen kippenhok te zijn, net zoals bij de Bagels and Beans. Ik werk naast Mieters ook nog bij Van Aken in Den Bosch. Daar ben ik zo blij mee, want daarvoor had ik allerlei shit-baantjes via uitzendbureaus.”

“Is het een must dat je naast het opstarten van een onderneming, een baantje hebt?” “In mijn geval is het pure noodzaak. Het houdt je ook met beide benen op de grond. Een half jaar na de start heb ik mijn baan bij Inspire opgezegd om me volledig op Mieters te storten. Dat was geen succes. Ik heb mijn moeder heel lief moeten aankijken. Nu is het nog steeds anders dan voorheen. Ik ging bijvoorbeeld vaak uit eten. Nu kies ik er eerder voor om met een kleedje ergens aan het water zitten met een bord pasta, dat is ook leuk! En het is het waard. Het levert wel mijn droom op, ook al blijft de opbrengst financieel een beetje achter. Niet dat het slecht gaat, van begin af aan hebben we quitte gedraaid. Het kan alleen nog maar groeien.”

“Heb je ook geluk nodig?” “Ja dat denk ik wel. En de juiste mensen om je heen, daardoor zijn we zoveel verder gekomen.”

“En wat kun je daarnaast doen om je onderneming tot een succes te maken?” “Je moet een beetje lef hebben, een beetje brutaal zijn. Niet achterover leunen, dan komt het er niet van. Linda en ik zijn harde werkers, we hebben altijd wel wat te doen. Vervelen zou me niet overkomen, daar hou ik ook niet van. En altijd van het positieve uit gaan: het is eigenlijk al gelukt.”

Helaas hebben Lara en Linda intussen besloten om Mieters per 1 augustus te sluiten, wegens teveel tegenwerking vanuit de buurt en de gemeente. We hopen dat de dames elders hun droom alsnog kunnen waarmaken!

 
> www.mietersdenbosch.nl
> www.facebook.com/mietersdenbosch

Tekst: Ralf van de Wiel
Fotografie: Evita Copier
Meer #ruimdenkers op de projectpagina en het Facebookalbum van RUIM.

Mensen het buiten zijn teruggeven. Dat is wat Albert (31) als projectleider van Transfarmers in buurttuin De Graafse Hof en op buurtakker De Graafse Akker doet. Veel buurtbewoners hebben hun dagelijkse weg naar dit groene pareltje inmiddels gevonden en ook scholen en verzorgingstehuizen komen er graag. Om hun eigen groenten en fruit te verbouwen, te spelen, een praatje te maken, voor een kop koffie, of om gewoon even te ‘zijn’.

—

Hokje
‘Mensen willen mij vaak in een bepaald hokje plaatsen, maar ik ben helemaal niet van de hokjes. Niemand is volgens mij in een hokje te plaatsen, je bent gewoon jezelf. En jezelf zijn bestaat niet uit één ding. Ja, ik ben ondernemer, maar ik ben nog zoveel meer dan dat, snap je? Als je daarnaar op zoek gaat, blijf je jezelf uitdagen. Daarom wilde ik op een gegeven moment ook niet meer voor een baas werken. Ik wilde mijn eigen werk gaan creëren.’ Welk moment was dat? Zo’n tien jaar geleden, toen ik de studie Culturele en Maatschappelijke vorming deed. Die studie ben ik gaan doen nadat ik een jaar vrijwilligerswerk in een jongerenhuis in Polen gedaan had. Dat jaar in Polen was voor mij een bevestiging dat een heel leven lang achter de computer – ik werkte als ICT-er – me niet gelukkig zou gaan maken. Ik wilde met mensen werken. En met de natuur. Ik besloot de twee te combineren door tijdens mijn studie als hovenier aan de slag te gaan. Tijdens één van mijn klussen kwam ik terecht in Dukenburg, waar ik het groen rondom acht flatgebouwen moest snoeien. Het was heerlijk weer, maar alle bewoners zaten binnen. Ik snapte er niks van. Hoe kun je nou binnen zitten met zoveel groen om je heen? Het was daar op die plek dat ik besefte dat als ik mensen naar buiten wilde krijgen, ik ze erbij moest gaan betrekken. Vanuit die gedachte ben ik op De Graafse Hof en Graafse Akker letterlijk mijn eigen werk gaan scheppen.’

Makker
‘Ik wil mensen het buiten zijn teruggeven. Daarom zeg ik ook nooit tegen iemand ‘Ga dit maar schoffelen, of ga dit maar planten’. Ik laat mensen zelf bepalen wat ze hier willen doen. Vaak komen mensen dan met de tofste ideeën en ontdekken zo gaandeweg dat ze veel meer kunnen dan ze denken. Dat vind ik mooi.’ Je hebt mensen dus letterlijk zien opbloeien, hier? ‘Zeker. In een wereld waar het altijd maar draait om presteren en in het gareel lopen, is een plek als deze voor veel mensen een verademing. Wat ook bijzonder is, is dat mensen elkaar hier tegenkomen en dat het dan ineens niet meer die rare snuiter is, maar een makker. Een makker van de akker. De drempel om elkaar beter te leren kennen is hier weg, want op de akker is iedereen gelijk. Maar met zoveel verschillende mensen botst het soms ook, natuurlijk. Bijvoorbeeld als mensen iets samen gaan doen. Dat merk ik vooral heel goed in de kindertuin. Dan komen de kids naar me toe en zeggen ‘Ja, die en die heeft dit gedaan’. ‘Nou dan moeten jullie misschien even met elkaar gaan praten en een plannetje maken hoe jullie het willen oplossen’, zeg ik dan. En dan staan ze daar, helemaal verbouwereerd. ‘Maar jij moet een oordeel vellen, zeggen wat we moeten doen’. Nu heb ik het over kinderen, maar bij volwassenen gaat het vaak precies zo. Ook niet raar natuurlijk, iedereen is immers zo op zichzelf gericht tegenwoordig. Mensen weten vaak gewoon niet meer hoe dat moet, iets samendoen.’ Welke rol pak jij dan? ‘Ik wil een verbinder zijn die zorgt dat mensen weer in mogelijkheden gaan denken en samen een manier vinden die voor iedereen werkt. Voor veel mensen is dat in het begin wat onwennig, die vrijheid. Grappig genoeg zijn het vaak juist die mensen die uitgroeien tot bruggenbouwer en kwartiermaker van de buurttuin. Geweldig, toch?’

Kracht
‘Als ik iets heb geleerd, is het wel dat je vaak gewoon moet beginnen. Vooral niet te lang in de ontwerpfase moet blijven hangen. Met een heel vooropgesteld plan verliest een idee vaak z’n kracht. Laat het gewoon groeien, dan komt het vanzelf wel tot leven. Als je alles op voorhand al dicht timmert, wordt het bovendien knap lastig om creatief te blijven en iets van een andere kant te bekijken. Toen wij het idee hadden voor De Graafse Hof zijn we gewoon gaan aanbellen bij mensen met de vraag wat zij ervan vonden om hier een tuin te gaan beginnen. Iedereen reageerde enthousiast. Juist omdat we nog geen uitgedacht plan hadden en we mensen benaderden zonder meteen te veel te vragen en te verwachten. Het gaf iedereen de mogelijkheid om op zijn eigen manier mee te bouwen. Dat is de kracht van deze plek, denk ik.

 
Onzekerheid
‘Begin dit jaar kregen we te horen dat we hier misschien weg moesten. Toen heb ik me wel even zorgen gemaakt. Over mezelf, maar vooral over de mensen uit de buurt. Voor hen is deze plek van onschatbare waarde. Sommige buurtbewoners kwamen zelfs huilend het pad af toen ze het nieuws gehoord hadden. Daar heb ik wel een paar slapeloze nachten van gehad. Gelukkig is die onzekere tijd voorbij en kunnen we voorlopig blijven. Waar ik me ook weleens druk om kan maken zijn de financiën. ‘Ga ik het dit kwartaal wel redden, moet ik er niet nog iets bij gaan doen? Naast mijn werk voor Transfarmers ben ik slaapwacht bij Exodus, dat is een opvang voor (ex)gedetineerden. Dat is eigenlijk mijn basisinkomen, want het werk voor Transfarmers is deels vrijwillig. Dat is soms pittig, maar ik zie het vooral als investering in de toekomst. En het hoort ook wel een beetje bij mijn levensstijl, die onzekerheid. Ik kan me er daarom ook niet al te druk om maken.’ Lacht. ‘Zonde van mijn tijd!’

Zetje
‘Ik wil in nog meer mensen het vuur aanwakkeren om samen met de buurt een groene leefomgeving te creëren. In iedere Bossche wijk een buurtakker, een groene plek waar mensen elkaar kunnen ontmoeten, dat is mijn ultieme droom. Zo’n plek zorgt niet alleen voor een goede sfeer in de wijk, het voegt ook echt iets toe, het heeft een grote maatschappelijke en educatieve functie. Ik zie dat in iedere buurt waar wij meehelpen om een tuin of akker op te zetten weer terug. Mensen weten soms alleen niet dat ze zoiets mogen opzetten. Het is namelijk gewoon heel lang zo geweest dat de gemeente het groen in de stad onderhoudt. Soms hebben mensen gewoon dat laatste zetje nodig om het heft in eigen hand te nemen en zelf aan de slag te gaan.’ Jij bent dat zetje? ‘Ja. Geen miljoenen-baan die daar tegenop kan!’
 

 
> www.transfarmers.nl
> www.facebook.com/degraafseakker

Tekst: Rosa Dammers
Fotografie: Donna van Rosmalen
Meer #ruimdenkers op de projectpagina en het Facebookalbum van RUIM.

Tijdens een backpack trip door Thailand belandt catlover Marloes (27) samen met vriend Leon in een kattencafé. Met een kitten op schoot en een cheesecake voor haar neus kijkt ze Leon aan. ‘Dit wil ik ook!’ Hij lacht. ‘Nou, dan doe je dat toch?’ In het vliegtuig terug naar huis hakt Marloes de knoop door. Ze zegt haar baan op en start een crowdfundingscampagne om het eerste Brabantse kattencafé te beginnen. ‘What’s life without a little risk?’

—

Regelbreker
‘Ik stik altijd van de ideeën en zie overal mogelijkheden. Had ik mezelf geen halt toegeroepen, dan had ik nu denk ik al wel tien bedrijfjes gehad. Met die halt bedoel ik dat ik ideeën voortaan eerst even moet laten landen van mezelf. Ben ik er na een paar nachten slapen nog steeds enthousiast over, dan weet ik: hier moet ik iets mee doen. Dat landen was na drie weken backpacken natuurlijk wel gelukt. En heel eerlijk, over sommige dingen moet je ook gewoon niet te lang nadenken.’ Jij durft. Ben je niet bang dat het mislukt? ‘Natuurlijk wel. Zo besefte ik na het lanceren van de crowdfunding pas hoe kwetsbaar ik me eigenlijk had opgesteld. Mensen konden nu ineens van alles van mij en mijn idee vinden. Wat nou als ze het helemaal niks vinden, Brabant nog niet klaar is voor een kattencafé? Anderzijds ben ik altijd een regelbreker geweest, iemand die tegen de stroom in durft te gaan. Mijn baan zei ik zonder twijfel op, daar heb ik geen dag spijt van gehad. Ook niet als Kattenparadijs Mispoes gigantisch gaat floppen. Het lijkt me namelijk veel erger om over tien jaar te denken: had ik maar…’

Miauw
‘Toen ik een jaar of zes was, kreeg ik voor mijn verjaardag een kat. Door het dolle heen was ik. Overal waar ik ging, dribbelde Vlekje achter me aan. Onafscheidelijk waren we. Zelfs als ik verdrietig was, had ik Vlekje aan mijn zij. Hij was er gewoon altijd voor me. Dat vind ik zo bijzonder aan katten, ze voelen echt aan hoe je je voelt. Het is een soort kameraadschap waar ik altijd heel veel aan heb gehad. Nu nog, trouwens. In december, vlak voordat Leon en ik naar Thailand vertrokken, kreeg ik bericht dat mijn oma was overleden. Normaal liggen mijn twee katten verspreid door het huis, maar die nacht kwamen ze allebei bij me op bed liggen. Niet eventjes, de hele nacht. Alsof ze aanvoelden dat ik verdrietig was en hun gezelschap nodig had, Leon was die nacht namelijk niet thuis. Voor mij is dat kattenliefde ten top, liefde die eigenlijk iedereen zou moeten kunnen ervaren. Helaas is een eigen poezenbeest niet voor iedereen weggelegd. Denk aan een te klein huis, gebrek aan tijd of een allergische partner. Hoe tof is het dan als je dagelijks naar een fijne plek kunt voor een shot kattenliefde? Een plek waar niet alleen jij, maar ook asielkatten zich thuis voelen. Ik zag het meteen helemaal voor me. Asielkatten een nieuw thuis bieden en catlovers het gevoel geven dat ze voor even toch een kat hebben.’

Crowdfunding
‘Had ik nog nooit van gehoord. Pas toen ik erachter kwam dat het eerste Nederlandse kattencafé in Amsterdam de deuren kon openen na een succesvolle crowdfundingscampagne, dacht ik: wat zij kunnen, kan ik ook! Als een bezetene ging ik aan de slag. Ik denk dat ik iedere letter die over crowdfunding is geschreven, heb gelezen. Ik had namelijk al gauw in de gaten dat het niet werkt zoals de meeste mensen denken. Die denken: ik gooi zo’n campagne online, filmpje erbij, paar leuke foto’s en een verhaaltje en het geld komt wel binnenstromen. Ik kan je vertellen, zo werkt het dus echt niet. Dat ik mijn familie en vrienden met mijn idee gewonnen had, wist ik natuurlijk. Maar daar haal je geen € 22.000 euro mee op. Voor iedere euro moet je keihard knokken.’ En hoe doe je dat dan, knokken? ‘Bellen. Heel veel bellen. Mailen, mailen, mailen. Bij mensen langsgaan. Nog meer bellen.’ Lacht. ‘Ik had wel een beetje de trekjes van een stalker, denk ik.’ Wie benaderde je allemaal?
‘Alle kat gerelateerde bedrijven die ik me maar kon bedenken en waarvan ik dacht dat ze vast wel iets met een kattencafé te maken wilden hebben. Soms kreeg ik nul op het rekest, van anderen kreeg ik te horen ‘Oh mijn god, wat vet!’ Ik probeerde groot te denken. Wat heb ik allemaal nodig? Kattenvoer was het eerste wat me te binnen schoot. Mijn allereerste afspraak was dan ook met de eigenaar van Johnson Petfoods, een bedrijf in kattenvoeding.’ Was je niet bloednerveus? ‘Echt wel! Al merkte ik ook meteen dat de skills die ik als arbeidsbemiddelaar – mijn vorige job – had geleerd, me als beginnend ondernemer goed van pas kwamen. Zo kan ik goed praten, ben ik commercieel ingesteld en heb ik de ballen om op iemand af te stappen. Dat gaf me wel het vertrouwen om m’n verhaal te doen. Met succes. Hij was meteen verkocht. ‘Maar vooral door jou’, zei hij, ‘want wat ben jij gedreven’. Toen ik naar buiten liep moest ik mezelf even in m’n arm knijpen. Had hij echt gezegd dat hij het kattenvoer wil gaan sponsoren zolang ik het kattencafé heb? Gillend belde ik m’n moeder. Mam, we zijn los!’

Slaaptekort
‘Soms denk ik weleens: hoe past dit allemaal nog in mijn hoofd? Om over mijn to-do lijstjes nog maar te zwijgen. Dagen dat ik tot 02.00 uur ’s nachts doorwerk, zijn eerder regel dan uitzondering. Maar uitgeput ben ik niet hoor, daar vind ik het allemaal veel te leuk voor. En ik doe natuurlijk ook niet alles in m’n eentje. Dat is trouwens wel een tip die ik jonge ondernemers zou willen meegeven. Verzamel de juiste mensen om je heen en ben niet bang om hulp te vragen. Zo werk ik sinds kort samen met een dierenarts, een kok, een accountant, een dierengedragstherapeute, noem maar op. Niet alleen handig – ik heb namelijk echt geen kaas gegeten van boekhouding –, maar ook nog eens super goed voor je netwerk. Je doet zoveel leuke, nieuwe contacten op. Oh, en luister naar kritiek. Bepaalde dingen kunnen soms inderdaad beter. Maar als je alleen maar aan het gaan bent, ben je je daar niet altijd bewust van. Luisteren naar anderen heeft me veel gebracht.’

Franchise
‘Over een maand is het zover! Op 29 juni ga ik open. Het liefst zou ik morgen al opengaan, maar ik moet de katten natuurlijk ook de rust gunnen om te wennen aan hun nieuwe paradijs. Ik zie mezelf al helemaal staan in mijn keukentje, katjes om me heen, vrolijke mensen aan een bakkie koffie met een versgebakken taartpunt. Ik hoop gewoon zo dat het gaat lukken, dat mensen het echt leuk vinden. Niet dat ze één keer komen en denken: nou dat hebben we ook weer gezien.’ Ik leg m’n geld in op rijen mensen, vanaf Bagels & Beans tot aan je deur. Schatert. ‘Die arme katten weten niet wat ze overkomt! Laten we rustig beginnen, goed? Dan kunnen de katten op hun gemak wennen aan al het bezoek. Over een poosje wil ik meer gaan organiseren. Kinderfeestjes, lezingen, cat movie nights, breimiddagen. Ook ouderen uit verzorgingstehuizen uit de buurt komen straks knuffelen met de katten. Hoe groot Mispoes gaat worden? Ik zou er heel graag een franchiseformule van willen maken. In iedere stad een Mispoes, in ieder geval in Brabant. Maar laat ik voor het zover is eerst Den Bosch cat crazy maken.’ Dat gaat met jouw gedrevenheid wel lukken, denk ik. ‘Sowieso. Kat in ’t bakkie!’
 

 
> www.kattencafemispoes.nl – Opening: 29 juni @ Orthenstraat 31
> www.facebook.com/kattenparadijsmispoesdb

Tekst: Rosa Dammers
Fotografie: Donna van Rosmalen
Meer #ruimdenkers op de projectpagina en het Facebookalbum van RUIM.

Stilzitten vindt Kris (34) maar lastig. Naast interieur webshop KRISshop.nl, runt ze online platform Vintage.nl en alsof dat nog niet genoeg is, besluit ze drie jaar geleden dat het tijd is om samen met haar gezin (man Tjerk en twee jongens van 4 en 6) te bouwen aan hun droom: Nieuw Uilenburg. Een unieke plek in de Bossche binnenstad waar wonen, werken en gastvrijheid samenkomen onder één dak.

—

Een eigen zaak
‘Is nooit saai. Iedere dag is anders. Toen ik nog in loondienst werkte, had ik sterk het gevoel dat er iets miste. Het was voor mij nooit voldoende, of zo. Tegenwoordig kan de dag alle kanten op schieten, daar houd ik van. Bovendien heb ik de regie. En dan bedoel ik met name de regie over mezelf.’ Je houdt er niet van wanneer mensen je vertellen wat je moet doen? ‘Vreselijk. Ik ben echt allergisch voor hiërarchie, ja. Maar dat is niet de reden waarom ik ben gaan ondernemen, hoor. Ik had namelijk een super leuke baan. Ik werkte in het meubelbedrijf van mijn vader. We hadden zelfs het plan dat ik de zaak ging overnemen, maar dat ging op het laatste moment niet door. Mijn vader wilde me niet opzadelen met een bedrijf dat door de economische crisis in zwaar weer terecht was gekomen. Dat was wel even schakelen. Helemaal toen bleek dat blijven überhaupt geen optie was. Ik was ineens fulltime ondernemer. Tot die tijd runde ik mijn webshop en Vintage.nl namelijk naast mijn vaste job. Toch zou ik nu nooit meer anders willen. De vrijheid die je hebt als ondernemer vind ik heel prettig.’ Je mist geen vastigheid, dus? ‘Nee, totaal niet. Een stukje zekerheid wel misschien. Die gooi je als ondernemer regelmatig overboord. Maar dat is tegelijkertijd ook weer de kick, natuurlijk. Wat ik soms wel mis, is de rust die ik had toen ik nog in loondienst werkte. Toen de deur achter me dicht trekken ook echt het einde van een werkdag betekende. Nu ga ik soms maar door omdat ik eigenlijk nooit echt klaar ben in mijn hoofd.’ Leerpuntje? Lacht. ‘Absoluut!’

Bouwen
‘Augustus 2013. Ik weet het nog zo goed. De jongens speelden in de brandgang en ik zat in de tuin op m’n gemak de Bossche Omroep te lezen, toen ik de oproep ‘Ruimte voor nieuwe ideeën in de Uilenburg’ zag staan. De gemeente was op zoek naar mensen die het pand aan de Walpoort 3 een nieuwe bestemming wilden geven. Ik kreeg meteen kriebels in mijn buik. We waren namelijk al een tijdje op zoek naar een plek waar we zelf iets konden bouwen.’ Ondernemende types, jullie! ‘Altijd al geweest. Het huis waar we op dat moment woonden, hadden we ook helemaal samen opgeknapt. In zelf bouwen zagen we een spannende, nieuwe uitdaging. En wonen in de binnenstad is altijd al een droom van ons beiden geweest. Nog geen vijf minuten later hingen Tjerk en ik de telefoon op – helemaal hieperdepieper – en was de kogel door de kerk: we gaan ervoor! Diezelfde dag nog begonnen we aan ons businessplan.’ Een businessplan? Klinkt serieus. ‘Dat was het ook. Het pand moest namelijk een toegevoegde waarde gaan hebben voor de stad, het mocht niet enkel een woonhuis worden. We besloten meteen om het heel persoonlijk te maken. Dat bleek een slimme zet in de strijd tegen het grote geld van de deelnemende projectontwikkelaars. Het gaf ons meteen de gunfactor. Daarnaast zat ons plan inhoudelijk ook goed in elkaar. Nieuw Uilenburg moest een plek gaan worden waar wonen, werken en gastvrijheid samenkomen. Een gebouw met drie gezichten. Wonen staat voor een thuis voor ons gezin en een appartement voor mijn schoonmoeder.’ Je schoonmoeder? Vertel. ‘Na het plotselinge overlijden van Tjerk z’n vader wilden we zijn moeder Corry graag helpen. Zij vond het meteen geweldig, helemaal toen ze hoorde dat we het over het oude pand van de familie Henderson hadden. Die familie had daar vroeger een bloemkwekerij en Corry kocht daar veertig jaar geleden haar bruidsboeket. Alsof het zo moest zijn. Werken staat voor het atelier, het hart van het pand. Het idee is dat niet alleen ik daar mijn werkplek van maak, maar ook andere ondernemers aanschuiven om te werken, brainstormen en te netwerken. Tevens is het atelier de ontbijtruimte voor de Bed & Breakfast en daarmee heb ik meteen het derde element getackeld: gastvrijheid. Ons idee viel in goede aarde en begin 2014 kregen we het verlossende telefoontje. We hadden een ‘go’!’

Gewoon doen
‘Ruim een jaar zijn we bezig geweest om alles rond te krijgen. Vergunningen regelen, financiën op orde, een bouwteam verzamelen. In mei vorig jaar zijn we gestart met de sloop en in september zijn we gaan opbouwen. De ruwbouw hebben we door een aannemer laten doen, de afbouw nemen we wel zelf aan.’ Tjeeminee. Waar begin je aan? ‘Dat zeiden onze vrienden ook. Het mooie is, dat wisten wij ook niet! Maar als je iets heel graag wil, moet je het gewoon doen. En af en toe is het zwaarder dan zwaar en denk je ‘Dit nooit meer’. Maar dat ben je vijf minuten later al weer vergeten wanneer je glunderend staat toe te kijken hoe de – door jou ontworpen – voordeur geplaatst wordt.’ Is dat puur geluk? ‘Ja, dat denk ik wel. Sowieso overvalt geluk mij eigenlijk altijd een beetje. Juist omdat het ‘m in de kleine dingen zit. Soms verwacht je het gewoon niet.’ Neem je dan wel genoeg tijd om te genieten, te ontspannen? ‘Te weinig misschien. Dat komt omdat ik me dan meteen schuldig voel. ‘Ik zou nou dit en dit kunnen doen’, denk ik dan. Maar het hangt er wel vanaf wat voor soort ontspanning het is. Als ik een avondje uitga, voel ik me niet schuldig, maar een avondje banken nee, dat kan ik niet. Zeker niet als ik me besef wat er allemaal nog moet gebeuren voor we in juni – fingers crossed! – kunnen verhuizen.’ Hoe is de buurt er eigenlijk onder? ‘Het overgrote deel is laaiend enthousiast, maar er zijn natuurlijk altijd mensen die ‘not amused’ zijn. Dat vind ik wel lastig, want je wil het graag voor iedereen goed doen.’ Heb je daar, los van Nieuw Uilenburg, als ondernemer ook last van? ‘Absoluut. Ik zet altijd een extra stap voor klanten. Al heb ik ook geleerd dat je sommige mensen gewoon niet tevreden kúnt stellen.’ Hoe ga je daarmee om? ‘Door altijd m’n best te blijven doen. Zo hebben we laatst bij 55 adressen een brief in de bus gedaan met de boodschap dat ze een flesje wijn mochten gaan halen bij Wijnwinkel Proef vanwege alle overlast die we de afgelopen tijd veroorzaakt hebben.’

Toekomst
‘Ik kan niet wachten om hier straks allerlei mensen over de vloer te hebben.’ Jij gaat de Bed & Breakfast runnen, dus? ‘Ja! Heel anders dan de online wereld waarin ik me met m’n webshop en Vintage.nl begeef, maar dat vind ik juist leuk. Ik ben namelijk echt een sociaal dier. Dat is meteen ook het grote gemis dat ik heb als online ondernemer: menselijk contact. Horeca-ervaring heb ik niet zozeer, maar de feeling zit er wel. De talenknobbel ook. En een weg terug is er niet, in augustus zijn we namelijk al twee weekenden volgeboekt! Tussen de bedrijven door houd ik straks genoeg tijd over voor mijn webshop en Vintage.nl, dus dat blijf ik er zeker bij doen. De items waarmee ik de vier kamers van de B&B ga inrichten – ik doe de styling trouwens helemaal zelf! – kunnen te zijner tijd ook via mijn bedrijf gekocht worden. Waar ik over vijf jaar ben? Dan hebben we Nieuw Uilenburg op de kaart gezet en zijn we, ons kennende, al weer bezig met iets nieuws. Niet zozeer zelf iets bouwen, iets ontwikkelen denk ik.’ Stilzitten is echt geen optie voor jou hè? Glundert. ‘Nooit geweest!’
 

 
> www.KRISshop.nl
> www.vintage.nl

Tekst: Rosa Dammers
Fotografie: Donna van Rosmalen
Meer #ruimdenkers op de projectpagina en het Facebookalbum van RUIM.

Van café naar clubzaal en van clubzaal naar zijn eigen festivals. Als je Robert (24) vraagt wat zijn droom is, moet hij toegeven dat hij die met Losjes al redelijk aan het leven is. Samen met broeders Albert-Jan (30) en Cees (27) haalt de Bosschenaar een stukje (house en techno) cultuur naar de stad die er voorheen niet was. En er ligt nog meer in het verschiet…

—

Ondernemer
‘Word je niet van de één op andere dag. Zoiets groeit. Het voelde vier jaar geleden, toen we begonnen met Losjes, ook helemaal niet als ‘Nu gaan we even een partijtje ondernemen’. We wilden gewoon een tof feestje organiseren met muziek die wij leuk vonden en nergens in de stad konden vinden. Dat die eerste feestjes in café Cinq – met één dj set en drie man en een paardenkop – zouden uitgroeien tot onze eigen Losjes festivals, hadden we nooit gedacht. Althans, toen niet. Maar dat is nou juist ook het mooie aan ondernemen en ondernemer zijn: gaandeweg ontdek je wat werkt en wat niet, waar je voor wil gaan en wat je moet laten varen. Het is echt een proces.’ Wat heb je bijvoorbeeld moeten laten varen? Lacht. ‘De overtuiging om alles zelf te moeten doen. Natuurlijk moet je als ondernemer van veel markten thuis zijn, maar in sommige dingen zijn anderen nou eenmaal beter. Ik heb geleerd om er veel meer boven te gaan staan. Zorgen dat alle posities bezet zijn, in plaats van zelf alle ballen omhoog proberen te houden. Dat is echt een eye-opener geweest.’
 

‘Het rauwe terrein van de Tramkade (oude veevoederfabriek De Heus) ademt een industrieel verleden en is daarmee de perfecte festivallocatie. Afgelopen maart lanceerden we daar ons eerste indoor festival en op Bevrijdingsdag deden we het nog eens dunnetjes over in de buitenlucht.’

Kick
‘Iets van a tot z regelen, de juiste mensen bij elkaar brengen, ervoor zorgen dat iedereen weet wat er gedaan moet worden, zorgen dat alle neuzen dezelfde kant op staan en iedereen geïnspireerd blijft. Het heeft een hele poos geduurd, maar op een gegeven moment besefte ik ineens: het is gewoon organiseren wat ik doe. Heel gek misschien, maar het voelde zo goed toen eindelijk dat kwartje viel. Ik heb namelijk heel lang geworsteld met de vraag ‘Ja, maar wat is nou mijn kwaliteit, mijn kracht’? Ik krijg er echt een kick van als alles goed verloopt, alles klopt en we van bezoekers, leveranciers en andere partners te horen krijgen ‘Jongens, het was weer super geregeld’. Kwaliteit staat altijd voorop en die kwaliteit gaat veel verder dan alleen een paar dikke dj’s neerzetten. We laten zelfs liever een grote artiest liggen om ervoor te zorgen dat het totaalplaatje klopt. Dat is echt onze kracht, denk ik. Maar het lukt ook niet altijd. Tijdens Losjes Warehouse afgelopen maart trok de verwarming het niet en bleef het op bepaalde plekken behoorlijk fris. Het werd misschien niet eens opgemerkt door het dansende publiek, maar mij doet zoiets oprecht pijn. Meer pijn zelfs dan een artiest die wat minder lekker draait, of wanneer een fotoalbum minder likes krijgt.’ Zit je daar lang mee? ‘Soms wel, soms niet. Ik denk vooral altijd: de volgende keer gaan we het nog weer beter doen.’ Achterover leunen is er dus niet bij? ‘Nee, absoluut niet. Ik ben echt geen type dat naast zijn schoenen gaat lopen. Sowieso hecht ik weinig waarde aan spotlights en faam. Laat mij maar de man achter de schermen zijn. Mensen weten toch wel wat ik doe, daarvoor heb ik geen podium nodig.’ Draai je dan ook niet meer zelf? ‘Op onze eigen feesten niet meer, nee. We hadden al snel door dat als we met Losjes echt iets wilden neerzetten, we zelf een stapje terug moesten doen, zodat we andere artiesten konden aantrekken. Ik draai sowieso nog maar een keer of zes per jaar.’ Veel minder dus. Hoe komt dat? ‘Lange tijd wilde ik echt artiest worden, maar op een gegeven moment moet je een afweging maken. Ik kan er niet fulltime mee bezig zijn, dus waar ben ik dan over tien jaar? Dan sta ik waarschijnlijk nog steeds in P79 te draaien. Leuk, maar wil ik dat? Als organisator zie ik de toekomst veel positiever.’

 

Kopzorgen
‘Krijg je er als ondernemer gratis bij. En dan met name over de financiën. Gelukkig houd ik wel van cijfertjes, maar het blijft altijd spannend. In de aanloop naar een event investeer je en geef je geld uit. Dat moet op één dag terugverdiend worden. Alles rood of alles zwart dus, zeker bij een groot outdoor festival. Als het regent, scheelt dat zo 150 man. Dat kun je echt niet hebben. Zeker niet als je al je spaargeld erin hebt gestopt.’ Krijgen jullie geen subsidie? ‘We worden vanuit de gemeente financieel gesteund ja, maar dat is minimaal.’ Zonde, want jullie zetten echt wat neer in Den Bosch. Ooit de handdoek in de ring willen gooien? ‘Ook al is dit mijn droom, natuurlijk heb ik dat gevoel weleens. Het moet binnen twee jaar namelijk echt rendement gaan opleveren, want we bengelen nu tussen quitte spelen en verlies draaien. We kunnen er alle drie dus ook nog niet van leven en hebben naast Losjes allemaal nog een parttime baan. Maar dat geeft niet. Als je een droom hebt, moet je ervoor gaan. No matter what.’

 

 
Imperium
‘Van café naar clubzaal en van clubzaal naar onze eigen festivals. Als je vraagt wat mijn droom is, moet ik toegeven dat ik die al wel redelijk aan het leven ben. Mensen komen geregeld naar me toe en zeggen ‘Ik hoef niet meer naar de randstad voor een dik feest’. Dan weet je dat je iets goed doet. Wij halen met Losjes echt een stukje cultuur naar de stad die er voorheen niet was. Als ik zie wat dat met mensen doet, hoezeer ze daarvan genieten, weet ik waarvoor ik het doe. Dat drijft mij. Maar ik wil meer. Naast Losjes gaan we meer evenementen organiseren onder één paraplu. Net zoals ID&T dat doet met een Sensation, Mysteryland en Defqon, bijvoorbeeld. Losjes is dan één van die events.’ Kijk je tegen ID&T op? ‘Zeker, in ieder geval tegen Duncan Stutterheim, de oprichter van ID&T. Ik heb hem ontmoet tijdens The School of House, een educatieplatform voor dance, waar ik vorig jaar een cursus volgde. Die man is zo succesvol, zo machtig en groot. Toch blijft hij down to earth, heel relaxed. Toen ik mijn presentatie moest geven zat hij daar in een oude trui, met zijn Nike Air Max en zei: ‘Nou, mannen, kom maar op!’ Helemaal niet hoogdravend, gewoon zichzelf. Daar houd ik van, zo wil ik ook ondernemen.’
Dus jij hebt over een poos een (dance) imperium gebouwd en organiseert de grootste feesten van Nederland, wat zeg ik, Europa, in je slobbertrui en op je Nike Air Max? ‘Reken maar van yes!’
 

> www.wijzijnlosjes.nl
> facebook.com/Losjesevent

Tekst: Rosa Dammers
Fotografie: Donna van Rosmalen
Meer #ruimdenkers op de projectpagina en het Facebookalbum van RUIM.

Achter Mejuffrouw Modinette schuilt een bescheiden jongedame met een uitgesproken mening over duurzaam biologische kleding. Met haar groene naaiatelier probeert Annet de wereld een klein beetje te verbeteren.

—

De omslag
‘Vijf jaar lang heb ik als woon- en trajectbegeleider dagbesteding bij de maatschappelijke opvang gewerkt. Ik ben zelf weggegaan vanwege de werksfeer, die zo ontzettend bepaald werd door de bezuinigingen. Steeds meer collega’s die werden ontslagen, dat doet iets met je. Bij een andere instelling kon ik terecht voor een tijdelijke baan, maar daar werd uiteindelijk mijn contract niet verlengd. Ik werd mijzelf bewust dat ik niet mijn hele leven wilde solliciteren op een baan waarvan je weet dat die toch van tijdelijke aard zal zijn, dus ging ik op zoek naar iets met een lange levensduur, waarin ik mijzelf kon blijven ontwikkelen.’

Hét moment voor Annet om voor zichzelf te beginnen. ‘Toch speelde ondernemen stiekem al langer in mijn hoofd. Samen met Eline van HAP zijn er plannen geweest voor een vintage koffiezaakje en ik heb een tijd lang gekeken naar de mogelijkheden van een webshop met vintage herenkleding. In mijn ogen een gat in de markt, maar de grote financiële investering die hierbij zou komen kijken zag ik niet zitten. En omdat ik liefst ook een sociaal aspect erbij betrek en niet vijf dagen alleen wil zitten, is het idee ontstaan om een naaiatelier te starten waar ik zelf kleding kan maken maar ook les kan geven. In de toekomst wil ik ook nog iets voor kwetsbare mensen gaan doen, bijvoorbeeld ex-daklozen een opleiding bieden en samen dingen te gaan maken om te verkopen. `Maar dat is nog wel toekomstmuziek.’

Creativiteit is mijn rode draad
Droomde je vroeger al over een eigen zaak? ‘Ik ben altijd creatief bezig geweest. Meedoen aan tekenwedstrijden en knutselen met van alles. Mijn vader is ook ondernemer, daarvan krijg je wel mee dat je het wel kunt gaan doen en er je brood mee kunt verdienen. Na de HAVO heb ik twee jaar kunstacademie gedaan, maar ik merkte dat ik niet echt een kunstenaar was. Mezelf verkopen vind ik best een uitdaging en ik denk dat je als kunstenaar wel een heel sterk gevoel over je eigen werk moet hebben om daar verder mee te komen. Ik heb de overstap gemaakt naar een SPH-opleiding, waarbij ook dat stukje creativiteit weer terug kwam. Tijdens die opleiding ben ik begonnen met naaien. Het is iets wat ik meteen heel leuk vond en steeds leuker ben gaan vinden.’

De centjes maken het spannend
Maak je jezelf wel eens zorgen? ‘Naast Mejuffrouw Modinette heb ik nog een andere baan, omdat ik die inkomsten echt nog wel nodig heb. Ergens is dat een luxepositie, maar het houdt ook de groei van mijzelf en mijn bedrijf een beetje tegen. Als ik puur op mijn bedrijf zou moeten draaien, dan zou ik dat wel heel spannend vinden. De zekerheid die je bij een werkgever hebt is wel heel prettig. Ik heb een aansprakelijkheidsverzekering voor ondernemers, dus als ik een jurk verpest dan krijg ik die schade wel vergoed. Maar ik heb bijvoorbeeld geen arbeidsongeschiktheidsverzekering. Die kosten zijn gewoon niet te doen, dus dat zijn dingen waar ik me wel eens zorgen om maak. Nu ik werk erbij heb zijn die zorgen echt een stuk minder. Toch vind ik het zelfstandig ondernemen een leuke uitdaging, maar ik pak het voorzichtig aan, zo ben ik nu eenmaal.’

Grappige vragen
‘Naast de kinderlessen geef ik workshops en doe ik reparaties voor bedrijven en particulieren. Zo krijg je soms ook hele grappige vragen. Bijvoorbeeld toen ik op Effect Festival stond, ben ik door een man benaderd die iemand zocht om kippenluiers te maken. Die bestelde hij in Amerika, maar in Nederland kon hij ze nergens vinden. Of een jongeman die onlangs een broek bij mij heeft gebracht, die werkelijk van reparaties aan elkaar hing. Hij liet alle scheuren maken en inmiddels was het een heel kunstwerk geworden. Hij heeft er zelfs één thuis, die nog meer reparaties heeft ondergaan en door hemzelf is omgedoopt tot zijn kunstwerkbroek. Nu komt hij binnenkort weer met een stapeltje reparaties en dé kunstwerkbroek, dus ik ben heel benieuwd. Ik vind het mooi om te zien dat iemand zoveel aandacht besteed aan het behouden van een kledingstuk.’

Weggooimaatschappij
Hoe kwam het ‘groene’ erbij? ‘Het was voor mijzelf gewoon logisch om alles groen te doen en met duurzaam textiel te werken. Ik heb het gevoel dat daar nog heel weinig aandacht voor is. Er zijn weinig mensen die weten wat voor vervuiling er achter het maken van kleding schuil gaat. Daarnaast nog de kinderarbeid die erbij komt kijken, dat vind ik echt heel triest. Sinds ik de documentaire ‘De slag om de klerewereld’ heb gezien, koop ik echt geen kleding meer van grote ketens zoals H&M. Het zou wel goed zijn als dat meer bekend wordt. Tijdens mijn lessen probeer ik uit te leggen wat het verschil is tussen biologisch en gewoon katoen. Dat het minder milieu vervuilend is en dat er geen kindjes op een biologische katoenplantage werken is voor velen nieuw.’

‘Als je ziet wat mensen soms weggooien omdat er bijvoorbeeld een knoopje af is, dan heb ik daar heel veel moeite mee. Het is echt twee minuten werk om een knoopje aan te zetten. Mensen kunnen veel zuiniger met kleding zijn en van oude dingen nieuwe dingen maken. Dat laat ik ook veel in mijn lessen terugkomen, bijvoorbeeld van de mouwen van een oude wollen trui beenwarmers maken. Sommige kinderen hebben daar eerder bij stil gestaan, maar voor anderen is hergebruik echt een hele nieuwe dimensie. Ik probeer niet te belerend te zijn in wat groen is en wat niet, ik wil mensen echt niet afschrikken. Maar ik wil wel informatief zijn en een alternatief kunnen bieden.’

Eigen kledinglijn
Heb je ambities om een eigen biologische kledinglijn op de markt te brengen? ‘Ja, dat zou ik wel heel leuk vinden als ik een atelier heb waar meerdere mensen kunnen werken, zodat je productie kunt draaien. Samen met twee vriendinnen heb ik er wel eens over gebrainstormd. De ene is schoenmaker en de ander doet stadslandbouw. Het idee was om een soort kledingstuk of maatpak te maken op basis van een eigen vlasakker in Den Bosch waar stof van gemaakt kan worden. Op die manier kunnen we de productie helemaal zelf doen. Het meisje dat schoenen maakt, gebruikt heel veel gerecycled leer, dus op die manier kunnen we een outfit maken die lokaal en duurzaam is gefabriceerd. Dat zou echt heel leuk zijn, maar is tot nu toe bij een fantasie gebleven tijdens een gezellig avondje samen. De tijd om het daadwerkelijk uit te voeren is tot nu toe gewoon te beperkt.’

Vindbaarheid
Hoe benader je jouw doelgroep? ‘Soms ga ik echt gericht adverteren, zoals de website Kidsproof waar veel mensen op kijken voor activiteiten met kinderen. Maar ook standjes op markten en festivals werken goed. Qua verkoop levert het niet zo heel veel op, maar wel qua acquisitie want je hebt echt even de tijd om met mensen in gesprek te gaan. Dan hebben zij ook een idee wie je bent en waar hun kinderen terecht zullen komen. Inmiddels merk ik dat de mond tot mond reclame goed haar werk doet. Kinderen nemen bijvoorbeeld een vriendinnetje mee, die vervolgens ook weer op les blijft. Ouders zijn echt enthousiast en vragen zelfs of ze voor mij kaartjes uit mogen delen of een poster op school mogen hangen, super lief. Het helpt natuurlijk ook mee dat naailes op dit moment heel geliefd is en dat ik via Google in Den Bosch het enige vindbare naaiatelier met kinderlessen ben.’

Grootste leerpunt
‘Een grote valkuil voor mijzelf is dat ik eigenlijk te makkelijk ‘ja’ zeg wanneer ik door mijn andere werk wordt gebeld. Er zijn twee dagen die ik in ieder geval heb gereserveerd als mijn bedrijfsdagen, maar als ze vragen of ik echt niet kan omdat ze heel erg omhoog zitten, dan geef ik snel weer toe. Dat is op dit moment wel mijn grootste leerpunt: een goede balans vinden, zodat mijn bedrijf niet naar de achtergrond verdwijnt. Heel veel dingen leveren in eerste instantie niet zo veel op, dus je moet het jezelf wel echt gunnen om die tijd ervoor te claimen.’

‘Mijn ideaal zou zijn als ik het komende jaar twee dagen in de week Mejuffrouw Modinette kan doen en dan drie dagen een baantje erbij. Als ik dat in het begin kan volhouden, hoop ik dat ik over een jaar nog een dag erbij kan gaan pakken. En in de toekomst fulltime zou wel te gek zijn, zodat ik dan ook een stukje sociaal werk in mijn atelier kan gaan doen. Ik zou heel graag met maatschappelijk werk mensen een steuntje in de rug willen geven met een nieuw doel in hun leven.’

Sinds februari 2015 is Annet Swart vol enthousiasme aan het bouwen aan haar eigen groene naaiatelier: Mejuffrouw Modinette. Super leuk voor kindernaailessen, workshops of gewoon het repareren of vermaken van je kleding. Lekker duurzaam dus! En deze maand viert Mejuffrouw Modinette feestelijk haar eerste verjaardag.

> mejuffrouwmodinette.nl
> facebook.com/mejuffrouwmodinette

Tekst: Kris Borstel
Fotografie: Heidrun Klos
Meer #ruimdenkers op de projectpagina en het Facebookalbum van RUIM.

Voor vele Bosschenaren is Chris Verwoerd een bekend gezicht. Is het niet van de bloemen op de markt, dan ken je hem wel van Eetbar DIT of juist van zijn eigen Bar35, een van de beste hamburgertenten van Nederland. Zijn droom is om hier in Den Bosch een grote foodhall te starten, samen met jonge ondernemers.

—

Mensenmens
‘Op mijn veertiende ben ik begonnen in de afwas bij Cas Spijkers. Mijn moeder werkte daar en ik werd aangenomen voor twee gulden vijftig per uur. Het ging mij niet om het geld, ik vond het echt fantastisch om daar te zijn en mocht zelfs een beetje mee snijden. Ook tijdens mijn studie tuinarchitectuur heb ik altijd een bijbaantje in de horeca gehad. Eenmaal klaar met studeren wist ik al snel dat tuinen ontwerpen mij niet heel gelukkig zou maken. De hele dag aan de tekentafel en het idee dat ik mijn klanten maar een paar keer per maand zag, leek niet de ultieme baan voor mij. Ik wilde gewoon tussen de mensen zijn.’

Waar heb je een omslag kunnen maken? ‘Dat is heel toevallig gegaan. Samen met een vriend ben ik met de organisatie van het Levenslied op de markt gaan helpen. Ik bemoeide mij met de sponsoring en zo kwam ik in gesprek met Niek van de Veer, die als bijdrage de bloemen wel beschikbaar wilde stellen. Zijn bloemenstal op de markt sprak mij aan, we raakten verder aan de praat en hij stelde voor dat ik het over kon nemen. Zodoende ben ik in het bloemen-avontuur gestapt, al kon ik net een roos van een tulp onderscheiden.’

Commercieel bloed
‘Vooral het ondernemen heeft mij bij de bloemenstal het meest geboeid. Je bedenkt een concept, rolt het uit en bent helemaal blij als het werkt. Ook spelen met de cijfers vind ik interessant, van kleins af aan. Op de basisschool verkocht ik bijvoorbeeld gameboy spelletjes, die ik van mijn neef had gekregen. Er is ook een periode geweest dat iedereen een pasfoto van elkaar wilde hebben: iets wat ik nooit heb begrepen, maar wel commercieel heb opgepakt. Ze mochten namelijk mijn pasfoto kopen voor een kwartje, dan had ik toch weer een paar gulden verdiend.’

‘Na 5,5 jaar liep de samenwerking met Niek van de Veer niet zo prettig meer en heb ik alles aan hem terug verkocht. Al snel werd ik door Bavaria gebeld voor een functie als vertegenwoordiger. Mijn zoontje was net geboren, dus ik was niet meteen enthousiast. Maar er moest toch geld verdiend worden, dus heb ik de baan aangenomen. Vanaf het begin merkte ik dat het niets voor mij was. Bavaria is een prachtig mooi bedrijf met leuke collega’s, alleen het is een wereld met aparte ‘manieren’ en dat past simpelweg niet bij mij.’

Eindelijk op mijn plek
‘Na anderhalf jaar Bavaria ben ik benaderd door Jacques van Geffen om bij eetbar DIT te komen werken. Daar was ik meteen al veel meer op mijn plek. Ik mocht een plan bedenken hoe we efficiënter konden gaan werken en de inkoop kwam groten-deels op mijn schouders terecht, waardoor ik weer meer met de cijfertjes bezig was. Toen wist ik: ‘Dit is wat ik wil doen!’ Op het moment dat dit pand in de Lepelstraat vrijkwam, heb ik Bart van Dijk (Villa Fleurie, Rosmalen) benaderd of hij mee in wilde stappen. In twee minuten besloot hij dat hij mee wilde doen! Hij geloofde in mijn idee en we zijn direct vol gas gegaan.’

‘Bart heeft precies de kwaliteiten die ik niet heb en andersom natuurlijk. Dus dat werkt echt heel goed, we weten van elkaar waar we goed in zijn en laten elkaar daarin vrij. We houden wel duidelijk de scheiding dat hij het gezicht van Villa Fleurie is en ik van Bar35, maar op de achtergrond helpen we elkaar. Hij is het beste wat mij qua compagnonschap is overkomen. Het is natuurlijk ook heel fijn dat het vanaf dag één erg goed gaat, dat onderneemt een stuk makkelijker. Toch, als ik dit morgen weer over zou moeten doen, zou ik het toch heel anders aanpakken. Je leert zo ontzettend veel.’

Slapeloze nachten
‘Zeker in het begin had ik regelmatig slapeloze nachten. Er komt zoveel op je af: een huurpand, een brouwerij, personeel, een compagnon, de gasten en de zorg dat de tent vol zit. Het is een flinke uitdaging om iedereen constant tevreden te houden, maar dat is wel waar ik voor ga. De lat leg ik erg hoog voor mijzelf; ik lig er al wakker van als één klant een vervelende avond heeft gehad. Gelukkig leer ik het wel steeds meer te relativeren en hou ik me vast aan al die gasten die wél een fijne avond hebben gehad. Het feit dat ik bezig ben met de kleinste details heeft in mijn ogen wel degelijk nut, want dat heeft mij gebracht waar ik nu ben.’

‘Inmiddels hebben we al twee keer verbouwd, omdat de indeling toch niet naar mijn zin was. Voordat ik begon ben ik bij veel burgerbars in Nederland gaan kijken hoe het eraan toeging. De trend die ik zag was dat men snel met z’n tweeën een burgertje eet en weer doorgaat. Uiteindelijk blijkt dat hier de gasten graag langer blijven, vaak in grote groepen reserveren en er ook nog een borrel aan vast plakken. Dat vroeg om een andere opstelling. De open keuken is wel gebleven. Ik vind het gewoon heel belangrijk dat je bij een restaurant in de keuken kunt kijken. Je kunt het in deze tijd naar mijn idee ook niet meer maken om een gesloten keuken te hebben.’

Ook heerlijke Vega burgers
Een vegetariër zal niet snel een burgerbar binnen stappen, is dat terecht? Chris breekt direct in: ‘Maar wij hebben ook heerlijke vegetarische burgers! Met onze topper de bietenburger. Een foodblogster uit Amsterdam is bij ons de bietenburger komen eten en zij zette ‘m op Instagram. Maar liefst 61.000 mensen hebben die foto leuk gevonden! Die week erna was de bietenburger gewoon niet aan te slepen, we bleven maar bij maken. De Hanos belde zelfs op: ‘Wat jullie nu aan bieten afnemen, verkopen wij normaal gesproken niet eens in een jaar.’ Ik geloof ook echt dat dit de nieuwe marketing is.’

Free publicity
‘Het is heel bijzonder hoe mensen je bereiken. Laatst werden we gebeld door Viva of ze ons in het blad mochten vermelden. ‘Euh, ja natuurlijk kom maar foto’s maken…’. We hebben nog geen cent aan marketing uitgegeven, nog niet eens een kleine promo via Facebook. Waar ik echt super trots op ben is dat er laatst een top 10 van burgertenten in Nederland is uitgegeven en dat wij daarin staan!’

Is het terecht dat jullie in deze top 10 zijn beland, of is het meer geluk? ‘Nee, dat is echt wel kwaliteit, daar staan wij voor. Als iemand maar verkeerd kijkt aan tafel, dan gaan we er direct naartoe om, indien nodig, een nieuwe burger aan te bieden. Het helpt heel erg mee dat onze prijs/kwaliteit verhouding goed is. Soms pak ik op een product bewust minder marge, omdat het in mijn ogen anders uit verhouding zou zijn voor de klant. Het gevoel van mijn gast moet gewoon goed zijn. Gelukkig zie je ook dat het publiek steeds meer bereid is om voor kwaliteit te betalen.’

Kwaliteit boven alles
‘Voor de keuze van een goed stuk vlees zijn wij in gesprek gegaan met in totaal negen slagers. Uiteindelijk sprong daar één partij voor ons uit. Samen met deze slager hebben wij de kruiden, de maling en de grootte van de burger bepaald tot deze in onze ogen perfect was. Daarnaast bakken wij de burgers in de ‘Josper grill’, een Spaanse oven/barbecue, die gezien mag worden als de Rolls Royce onder de grills. Dit is vele malen bewerkelijker dan de standaard bereiding van grill en oven. De jongens staan op 300 – 400 graden te bakken, waarbij het erg moeilijk is om de juiste burger te bereiden. Spelen met luchttoevoer, kolen en het verschuiven van de burger zorgen voor de ultieme roodheid en rooksmaak in onze burgers. Iedere burger die eruit gaat moet gewoon fantastisch lekker zijn. Daarnaast werken wij samen met vijf brouwerijen en van al die partijen hebben we alle bieren in huis. We zijn begonnen met 35 bieren en inmiddels hebben we er al 50. Van licht tot heel zwaar, voor iedereen hebben we een lekker biertje. Je merkt wanneer een biertje qua looks van het flesje bij onze bar past, dat die ook vaker wordt besteld. Het smoelwerk verkoopt.’

Kritische noot
‘Tot de dag van vandaag luister ik naar iedere kritiek, zowel positief als negatief. Maar ik ga er wel mee doen wat ik denk dat het beste is voor Bar35. We nemen het mee als opbouwende kritiek. Het moeilijkste is wel om de focus die je hebt bepaald vast te blijven houden. Zeker als het een keer heel rustig is, dan ga je wel eens twijfelen of je het wel goed doet. Wanneer iemand dan een opmerking maakt, ga je daar over malen en lig ik er soms zelfs wakker van. Maar dan is het de dag daarop weer stampvol en zijn mijn twijfels gelukkig weer weg.’

Geluksmomentje
‘Ik word het meest gelukkig wanneer mensen met veel plezier over Bar35 praten, of dat nou de gasten of het personeel zijn. Zeker als mensen mij niet kennen en ze praten positief over mijn zaak, dan weet ik dat het oprecht is. Andersom vind ik het ook prettig als ik via mijn personeel of vaste klanten hoor als er iemand niet tevreden is, dan zal ik er alles aan doen om diegene alsnog een positieve ervaring te geven in Bar35.’

‘Al die recensie sites, daar word je pas kriebelig van! Er staan soms recensies tussen die gewoon niet waar zijn. Mensen die zeggen hier een bepaalde hamburger te hebben gegeten, maar die staat helemaal niet op onze kaart. En dan geven ze slechte kritiek, die dus niet gegrond is. Er is geen beginnen aan om daarop te reageren, maar zeker in het begin word je daar wel onzeker van.’

Waarom Den Bosch?
‘Op mijn zesde zijn wij vanuit Hilversum naar Rosmalen verhuisd, omdat mijn vader daar een baan kreeg. Vanaf mijn negentiende woon ik in Den Bosch. Ik ben heel erg op mijn plek en vooral het carnaval in Oeteldonk vind ik geweldig. Het is eigenlijk één groot dorp, waar ik mijn kindjes, familie en vrienden heb en dat wil ik echt niet missen. Daarnaast heb ik een fijn netwerk opgebouwd, waar ik vooral bij de start van Bar35 veel aan heb gehad. Ik voel me echt een Bosschenaar.’

Blijf bij jezelf
Een tip aan andere ondernemers? ‘Volg je plan! Ga voor kwaliteit en denk niet te moeilijk na. Je weet zelf het beste hoe het zit en dat moet je gaan dóen. Dat is wel een valkuil waar wij zijn ingetrapt. We hebben teveel naar de adviezen van anderen geluisterd en zijn nu uiteindelijk via omwegen toch bij onze eerste gedachte uitgekomen. Neemt niet weg dat die omwegen wel heel leerzaam zijn geweest.’

Zijn er nog meer ambities?
Zonder twijfel roept Chris volmondig ‘JA’ met een grote glimlach op zijn gezicht. ‘Ik verwacht dat Bar35 over een jaar wel op zichzelf kan draaien en dan komt er weer ruimte voor wat nieuws. Er zijn al heel veel plannen, maar daar kan ik nog niet over uitweiden. Mijn droom is om hier in Den Bosch een grote foodhall te starten. En dat wil ik dan graag doen met allemaal jonge ondernemers. We zijn bij de gemeente bezig geweest met het voormalig garagecomplex ‘Pompen en Verlouw’ in de Vughterstraat, maar helaas hebben ze voor een andere partij gekozen. Zoiets zou ik wel echt geweldig vinden.’

Chris is een ambitieuze Bossche ondernemer en een echte gastheer. Hij draagt een mooi steentje bij aan de horeca van Den Bosch en we zullen nog veel van hem gaan horen.

> bar35.nl

Tekst: Kris Borstel
Fotografie: Heidrun Klos
Meer #ruimdenkers op de projectpagina en het Facebookalbum van RUIM.